ABS! Ma już 40 lat!

Kiedyś był nowinką, dziś jest standardem i nadal jednym z najważniejszych układów bezpieczeństwa w samochodzie. Wprowadzenie tego systemu zapoczątkowało bogatą historię innowacji w dziedzinie systemów wspierających kierowcę.

Nad systemem zapobiegającym blokowaniu kół podczas hamowania pracowano już w latach 30. ubiegłego wieku. Mimo kilku patentów nie udało się skonstruować urządzenia nadającego się do zastosowania w produkcji masowej. Seryjny, sterowany elektronicznie układ zapobiegający blokowaniu się kół podczas hamowania wprowadzono w autach osobowych w 1978 r., a w ciężarówkach – 3 lata później.

Pierwszym samochodem osobowym wyposażonym w seryjny układ zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania był w 1966 r. brytyjski Jensen FF, w którym zamontowano mechanicznie działający układ Maxaret firmy Dunlop. W tym czasie dość zaawansowane prace nad układem ABS prowadziła niewielka firma Teldix, która nawiązała współpracę z Daimlerem-Benzem. W 1973 r. Bosch przejął 50% udziałów w firmie Teldix i kontynuował prace nad doskonaleniem układu ABS. Konstruktorzy zdawali sobie sprawę, że najistotniejszym elementem i zarazem najtrudniejszym do zaprojektowania był elektroniczny sterownik całego systemu. Od jego szybkości działania i niezawodności zależał sukces przedsięwzięcia. Bosch miał doświadczenie przy konstrukcji elektronicznych sterowników układu wtryskowego Jetronic. Dość szybko opracowano więc elektroniczny sterownik układu ABS. Składał się z tysiąca elementów.

Gotowe do produkcji urządzenie zaprezentowano w 1978 r. i zamontowano w autach osobowych Mercedesa-Benza. Dzięki systemowi ABS udało się nie tylko skrócić drogę hamowania, lecz także zachować sterowność pojazdu podczas jednoczesnego hamowania i skręcania. Szybko zorientowano się, że układ ABS byłby szczególnie przydatny w pojazdach użytkowych.

Ciężarówki z ABS

Proste przystosowanie układu z aut osobowych nie wchodziło w grę ze względu na pneumatyczny, a nie hydrauliczny (jak w autach osobowych) system sterowania hamulcami. Co więcej, w pojazdach użytkowych trzeba uwzględnić zmieniającą się masę, ilość i rozstaw osi czy mnogość wariantów zabudowy. Co prawda pierwsze próby układu ABS dla ciężarówek przeprowadziły już w 1975 r. koncern Boscha i firma Knorr-Bremse (układ ABV), jednak system nie był jeszcze gotowy do seryjnej produkcji. System ABS dla ciężarówek i autobusów opracowany we współpracy WABCO i Daimler-Benz testowano na fińskim torze Rovaniemi w 1981 r.

W 1981 r. powstał system ABS dla ciężarówek i autobusów opracowany we współpracy WABCO i Daimlera-Benza. W jego skład wchodził elektroniczny sterownik, czujniki prędkości obrotowej kół jezdnych oraz moduły regulacji ciśnienia przy kołach.

System zbudowany był z czujników prędkości obrotowej kół, sterownika i modulatorów ciśnienia w siłownikach mechanizmów hamulcowych. Sterownik, na podstawie błyskawicznie przetwarzanych informacji z czujników, tak regulował ciśnienie powietrza w siłownikach hamulców poszczególnych kół, by poślizg kół podczas hamowania utrzymywał się w obszarze występowania ich największej przyczepności. Po naciśnięciu hamulca sprężone powietrze było kierowane ze zbiornika do siłownika hamulca przez modulatory ciśnienia. Modulator ciśnienia składał się z zaworu elektropneumatycznego, który pod wpływem sygnałów otrzymywanych ze sterownika zmieniał wartość ciśnienia powietrza w siłowniku hamulca. Zasada działania układu ABS dla ciężarówek była więc identyczna z układem opracowanym dla aut osobowych.

Bosch opracował układ ABS dla pneumatycznych układów hamulcowych w 1982 r. Rozwinięciem układu ABS był system zapobiegający poślizgowi kół podczas ruszania ASR.

W 1996 r. pojawił się Mercedes-Benz Actros z elektronicznie sterowanym układem hamulcowych EBS i hamulcami tarczowymi. Kolejnym ważnym krokiem w rozwoju układu hamulcowego był wprowadzony w 2000 r. układ stabilizacji toru jazdy ESP (Mercedes-Benz Actros) – 5 lat po samochodach osobowych. Od tego czasu obserwuje się integrację systemu hamulcowego ESP z urządzeniami podnoszącymi bezpieczeństwo jazdy, jak system kontroli odległości czy asystent pasa ruchu. Od 2006 r. rozpowszechnia się awaryjny hamulec postojowy, który połączony z pomiarem odległości może w razie niebezpieczeństwa zatrzymać pojazd. Samoczynne hamowanie pojazdu, często bez udziału kierowcy, wynika z coraz większego zaufania do możliwości i nieomylności elektronicznego sterownika, który zastępuje człowieka.

Zdjęcia: internet; google.com

Treść: https://ic-hu.intercars.eu/?id=48&&news=11923&kat_nazwa=WYDA&lang=PL&aktywne=&&msg=Slider%25205&rok=